Na de zegen van het diepe gesprek in ‘Wanderlust’
nu de weldaad van het diepe reflecteren in ‘Buchlust’ ...

De belangrijkste strijd in de Europese politiek - en ook buiten de Europese grenzen - is die tussen de voorstanders van de liberale, democratische rechtsstaat en zijn tegenstanders.

Het is van het grootste belang om te beseffen dat het gaat om een ideologische strijd die vandaag woedt. Achter de opmars van het rechts-nationalistisch populisme en extreem rechts gaat een ideologisch wereldbeeld schuil, waar mensen zich niet voor schamen, maar steeds openlijker voor uitkomen.

De democratie moet een militante weerbaarheid ontwikkelen tegen antidemocratische stemmen en ideeën. Kijkend naar het Europa van de jaren dertig stelde K. Loewenstein vast dat de democratie en het principe van democratische tolerantie gebruikt waren ‘for their own destruction’.

Alleszins is waakzaamheid steeds geboden tegenover de tegenstanders van de liberale democratie, zij die al dan niet openlijk tegen tolerantie en fundamentele vrijheid ageren.

De kenmerken van de antidemocratische, totalitaire populisme zijn duidelijk:

• Het cultiveren van (mannelijk) autoritair leiderschap
• Het beklemtonen dat we een slepende, diepgaande crisis meemaken en dat we daardoor gevaar lopen
• Het aanwakkeren van het wij-zij denken
• Een afkeer uitspreken en bevorderen voor het individuele liberalisme
• Het knagen aan de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht
• Het twijfelen aan en het bestrijden van de pers als waakhond van de democratie
• Het cultiveren van de vermeende ongelijkheid tussen de seksen
• Het voeden van het wantrouwen ten aanzien van de intellectuelen
• Het uitvergroten van de zogenaamde tegenstellingen tussen de elite en het gewone volk.

‘Onbeperkte tolerantie moet leiden tot het verdwijnen van tolerantie.
Als we ongelimiteerd tolerant zijn, zelfs jegens hen die zelf intolerant zijn … dan zal de tolerante mens ten gronde gaan, en met hem de democratie.’  Karl Popper

Uit ‘Intussen komen de mensen om. Over politieke betrokkenheid.’ - Alicja Gescinska.

J.P. Vermassen
11/01/2020