9 zondag door het jaar B - 'De sabbat is er voor de mensen' (01/06/2024)
Lied: ♫ 93 Vervul dit huis
Vervul dit huis met hart en geest
met aandacht voor de kleinen
dat al wie hier naar binnen gaat
hen noemen zal de zijnen.
Wees hier opnieuw verbeeldingskracht,
geef taal en toon aan dromen,
geef stem aan wat verborgen bleef,
laat hier jouw rijk maar komen.
Wees kracht en troost voor jong en oud,
dat niemand hoeft te vrezen
als hij zich inzet voor jouw rijk,
want dood heet daar 'verrezen'.
Ontwaak, ontspring, zoek kans in ons
tot in de diepst ontriefde,
vervul je grootste wens aan ons:
word onverdeelde liefde.
Inleiding op de lezing (Frans)
Toen ik nog werkte, ging ik onder de middag soms eens naar de Finisterekerk in de Brusselse winkelstraat. Soms was er een mis. De priester zei dan: “Welkom! Wie je ook bent, vanwaar je ook komt, hoe jij je voelt, Welkom!”.
Ook bij Jezus was en is iedereen welkom. Er zijn geen regels waaraan je eerst moet voldoen. Je moet niet perfect zijn. Je bent welkom, zoals je bent. Boos, bang, verdriet, blij, al dan niet diep gelovig, zoekend, twijfelend, of hoe ook.
Voor God ben je hoe dan ook belangrijk.
Wij willen zijn voorbeeld volgen. Dus: welkom allemaal!
Marcus vertelt ons vandaag over een ontmoeting tussen Jezus en de Farizeeërs.
Ze vinden dat de leerlingen de sabbat niet goed onderhouden. Ze hadden aren geplukt, gewerkt dus. Voor de farizeeërs was dat vloeken in de kerk. In hun beleving moet een goede Jood zich allereerst houden aan de Wet, de regels. Dat is voor hen een essentieel punt.
Jezus’ reactie geeft aan dat Hij een andere visie heeft: niet de letter van de wet is belangrijk, wel de achterliggende bedoeling. En de aandacht, de liefde voor de mens. Of zoals het verhaalt zegt: “de sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat”.
Luisteren we naar het verhaal volgens Marcus.
Lezing: Marcus 2, 23-28 (NBV21)
Toen Hij op sabbat eens door de korenvelden liep, begonnen zijn leerlingen onderweg aren te plukken. ‘Kijk eens!’ zeiden de farizeeën tegen Hem. ‘Waarom doen ze iets dat op sabbat niet mag?’ Maar Hij antwoordde: ‘Hebt u dan nooit gelezen wat David deed toen hij en zijn metgezellen gebrek leden en honger hadden? Hij ging het huis van God binnen – Abjatar was toen hogepriester – en at van de toonbroden, waarvan alleen de priesters mogen eten. En hij gaf ze ook aan zijn mannen te eten.’ En Hij voegde eraan toe: ‘De sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat; en dus is de Mensenzoon ook heer over de sabbat.’
Overweging (Frans)
Voel je je aangetrokken tot dit verhaal - je mag (moet) al eens buiten de lijntjes kleuren … of schrikt het je juist af - je weet wel waar je begint, maar niet waar je eindigt?
Al ben ik geen revolutionair, toch heb ik het dikwijls moeilijk met “de regeltjes”, vooral als die verkeerd aanvoelen, beknellen, mensen onderdrukken, klein maken.
Dat is juist wat Jezus ook de Farizeeërs – die van toen en die van nu -verwijt: jullie zijn de essentie uit het oog verloren. Je hebt van de Wet een doel gemaakt. Terwijl het enkel een middel mag zijn.
Het verabsoluteren van de Wet heeft een kwalijk neveneffect: de mens komt in de verdrukking, telt eigenlijk niet meer mee. Echte, betrokken medemenselijk wordt niet meer aangemoedigd.
Jezus daagt ons uit. Niet slaafs de regeltjes volgen, maar ook niet alleen onze eigen goesting doen. We moeten telkens opnieuw kiezen.
Hij zet zich af tegen “Befhel ist Befhel”. We zijn denkende, moreel en gelovig verantwoordelijke mensen, die ons niet mogen wegsteken achter de wet. We moeten onze verantwoordelijkheid nemen … ook als we tegenstroom moeten gaan. Jezus deed dat ook.
Een oproep tot “gelovige ongehoorzaamheid” in die situaties waar de mens in de verdrukking komt, waar de regeltjes volgen botst met Gods Liefdevolle aanwezigheid.
“Voor die vrijheid heeft Hij ons vrijgemaakt” (Galaten 5, 1). Een gekende spreuk van Guido die Effata overgenomen heeft. Maar die vrijheid heeft een doel, nl. mekaar liefhebben en de vruchten van de Geest[1] voortbrengen. We hoorden dat 2 weken terug nog in de viering.
Soms helpt de vraag “WZJD” (“Wat Zou Jezus Doen”)?
Jezus was geen “goestendoener”. Hij zou eerst in gebed gaan, overleggen met de Vader. Hij volgde een lijn gericht op de lange termijn.
Met ongelooflijk veel aandacht voor de concrete mens en die mogelijkheden die in elke mens aanwezig zijn.
Hij liet zich inspireren door onvoorwaardelijke en consequente liefde. Een voorbeeld om te volgen?
Jezus heeft niks tegen de sabbat op zich, integendeel!
Zoals God in de scheppingsvragen rustte op de zevende dag. Hij keek terug op zijn werk en zag dat het goed was. Hij genoot van wat hij had geschapen.
Ook voor ons mensen is het goed om niet steeds druk, druk, druk te zijn, maar om toch één keer per week tijd te maken om tot rust te komen, te genieten en te verdiepen
Eens bewust stil vallen, tijd nemen om te genieten, dingen te laten bezinnen of bespreken, quality-time inbouwen, en daarbij ook God een plaats te geven. Dankbaar om alles wat we zomaar krijgen, voor de mensen op onze weg, de natuur, en zoveel meer. Het bevordert ons welzijn. Het verandert ons perspectief, helpt om met een positieve bril naar het leven te kijken, om oog te hebben voor wat er echt toe doet.
En ja, het gaat om het groeien naar onvoorwaardelijk liefhebben, oog te hebben voor de anderen, hen te herkennen en erkennen. De liefde die we zelf kregen doorgeven. Net als God aan anderen zeggen, laten voelen: ik ben er voor jou. Ik laat je niet vallen. Niet alleen op onze wekelijkse rustdag, maar doorheen alle momenten van de week.
Misschien een gelegenheid om de komende week eens na te denken en met mekaar te spreken rond waarvoor we kiezen:
Hebben we wel een wekelijkse rustdag? Hoe vullen we die in, wie betrekken we daarbij, heeft God daar ook een plaats in? Wat voelt goed en willen we behouden? Wat zouden we willen veranderen? Welke eerste stap wil ik, willen wij zetten?
En dekken we dan nu de tafel om te herdenken wat Jezus heeft gedaan, breken en delen, dienaar van Liefde te zij
[1] “Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing” (Galaten 5, 22-23, NBV21)
Tafelgebed
De sabbat ooit ingesteld opdat de mens zich op zijn oorsprong zou bezinnen: dat het allemaal met de schepping van een liefhebbende God begon. Sjabbat betekent staken, ophouden met werken, rust. Tijd voor re-creatie, her-schepping, de schepping opnieuw herdenken.
Bij de tafeldienst gebeurt iets gelijkaardigs. In de symboolhandeling van het ‘breken van het brood’, denken we liefdevol terug aan de manier waarop Jezus in het leven stond en waartoe Hij zijn leerlingen telkens weer oproept.
Het weinige brood dat je hebt, breken en delen. Als ieder dit doet zijn we op weg naar een solidaire wereld waar het goed leven is voor elkeen, een hemel op aarde, een voorafspiegeling van het Rijk Gods.
Wij delen brood,wij delen wijn en wij ontmoeten elkaar in zijn driedelige Naam. In de Naam van de Vader, de Zoon en de H. Geest.
Bidden we nu zingend het tafelgebed nr 104.
Onze Vader
Tot God die wat onzegbaar is onmiddellijk verstaat willen we ons richten, door het gebed uit te spreken dat Jezus zijn leerlingen leerde.
Vredeswens
Vandaag werden we in de lezing en homilie eraan herinnerd dat we in tijds nood hebben aan verpozing en rust. Een tijd om te beseffen dat alles met God begon en dat niemand leeft of hij leeft naar zijn Schepper toe. Laten we nu elkaar Gods vrede toewensen.
Broodbreking
Verbonden met de wereldwijde kerkgemeenschap,
gedenken wij U, Heer Jezus.
U ontmoeten betekent voor ons nieuw leven
Wat al eeuwen is gedaan en wat we hier vandaag opnieuw doen:
Samen breken, samen delen, intens beleven wie we zijn:
hecht verbonden met elkaar
en met allen die mee met ons de weg gaan, wereldwijd.
Verbonden met Hem die we God noemen
is wat wij ten diepste zijn:
Met ziel en lichaam in Zijn liefde opgenomen,
om die door te geven.
Het brood staat voor ons klaar:
Als wij eten van dit brood
het breken en delen met elk-ander
♫ 17 Dan zal er vreugde zijn op aarde …
Laat ons daarom het brood nemen
en daarmee heel uitdrukkelijk zeggen
ook ik wil een nieuwe wereld
waar brood en vrijheid is voor alle mensen.
Communielied: ♫ 100 Zo lief als God
Mens voor de mensen zijn, herder als God,
trooster voor groot en klein, zo lief als God.
God roept zijn mensen,
Hij roept ze bij naam,
opdat zij toegewijd
zijn wegen gaan.
Klein met de kleinen zijn,
vriend onverwacht,
niet op zichzelf maar op
and'ren bedacht.
Gods woorden spreken
aanstekelijk echt,
zijn liefde tonen
en doen wat Hij zegt.
Van God gezonden,
deemoedig en vrij,
teken van vrede zijn
zo trouw als Hij.
Bezinning: 'Waart Gij maar de controleur'
Waart Gij maar de controleur die we van U maken, God,
dat is zoveel gemakkelijker.
Die rechte lijn, de lijstjes met wat mag en niet mag.
Veel moeilijker of noem het uitdagender
is uw liefde voor onze kleinheid.
Daar hadden we niet op gerekend
bij de afsluiting van ons boekjaar.
Wij vinden het jammer
dat Gij geen interesten geeft op onze goede daden.
Bij U geen gesjoemel.
Gij vraagt dat wij alles aangeven,
niet om ons daarin te oordelen
maar om ons, door uw niet aflatende liefde,
te genezen van de angst.
Gij ziet ons graag, helemaal,
ook met datgene wat niets opbrengt in onze ogen.
Ook dat wij ballast vinden,
maakt Gij vruchtbaar?
Erik Galle
(Uit “Neem niets mee voor onderweg – Kwetsbaarheid als beeld van God)
Voorbeden
Mensen graag zien, hen te hulp schieten, goed doen moet ook op een sabbat kunnen. De sabbat is er voor de mensen en niet omgekeerd.
Als herschapen mensen mogen we dan ook al onze noden en vragen aan Hem die God is voorleggen. Daartoe nodig ik jullie nu uit.
Slotgebed
Heer Jezus,
Neem deze gebeden en ook de onuitgesproken gebeden van ons aan. Wij geloven dat de liefde voor Uw schepping en dus ook de mens de duisternis van het bestaan overmeesterd. Daarvoor zeggen we dank met heel ons hart en verstand.